klimaatstijgingen

Klimaatstijgingen verwijzen naar de langjarige toename van de gemiddelde temperatuur op aarde en de bijbehorende veranderingen in klimaatpatronen. Deze veranderingen komen voort uit natuurlijke variabiliteit en menselijke invloeden, met name de toename van broeikasgassen in de atmosfeer sinds de industriële revolutie.

De belangrijkste oorzaken zijn de extra warmte die broeikasgassen zoals kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O) vasthouden in de atmosfeer. Verbranding van fossiele brandstoffen, vervoer en industrie dragen bij aan deze emissies, naast ontbossing en veranderingen in landgebruik die het albedo van het aardoppervlak beïnvloeden.

Globale gemiddelden zijn de afgelopen decennia gestegen. De zeespiegel stijgt door de combinatie van warmer zeewater en smeltend ijs en gletsjers. Neerslagpatronen veranderen: sommige gebieden ervaren vaker hevige regenval en overstromingen, andere kampen met langere droogteperiodes. Extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven, nemen in frequentie en intensiteit toe. Deze effecten variëren per regio en hangen samen met lokale factoren zoals topografie en waterhuishouding.

De opwarming heeft gevolgen voor ecosystemen, landbouw, watervoorziening en infrastructuur. Veranderingen in temperatuur en neerslag beïnvloeden gewassen, bosgezondheid, watervoorraden en kustgebieden.

Beleidsreacties richten zich op mitigatie en adaptatie. Mitigatie omvat emissiereductie, de transitie naar hernieuwbare energie, verbetering van efficiëntie en mogelijk koolstofprijzen. Adaptatie omvat klimaatbestendige infrastructuur, beter waterbeheer en planning, en internationale samenwerking, zoals de Parijsakkoorden.