ketonien

Ketonien zijn een klasse organische verbindingen die een carbonylgroep bevatten die tussen twee koolstofgroepen ligt (R-CO-R'). De algemene IUPAC-naam is alkan-2-one. Voorbeelden zijn acetone (propan-2-one), 2-butanone (butan-2-one) en acetophenone (1-phenylethanone).

Ketonien kenmerken zich door de aanwezigheid van de C=O-groep, wat zorgt voor polariteit en specifieke reactiviteit. Kleinschalige ketonen zijn vaak goed oplosbaar in water, terwijl grotere ketonen minder mengbaar zijn met water. Het kookpunt neemt toe naarmate de lengte van de koolstofketen toeneemt. Reactions: ketonen kunnen worden onderworpen aan nucleofiele toevoeging aan de koolstof van de carbonylgroep, kunnen worden gereduceerd tot secundaire alcoholen, en zijn betrokken bij verschillende condensatiereacties zoals de aldolreactie via enolaten.

Toepassingen: ketonen dienen als veelgebruikte oplosmiddelen (bijv. aceton), als tussenschakels in de synthese van medicijnen en kunststoffen, en komen voor in geur- en smaakstoffen. Veiligheid: ketonen zijn doorgaans brandbaar en kunnen huid- en oog-irritatie veroorzaken bij contact of inhalatie; sommige ketonen vereisen speciale opslag- en afvoeromstandigheden volgens lokale regelgeving.

Notitie: soms wordt de term ketonien ook in biochemie gebruikt in de context van ketonlichamen zoals acetoacetaat en β-hydroxybutyraat. Deze verbindingen vormen echter een andere groep dan de koolstofketonische verbindingen uit de organische chemie en ontstaan in de lever tijdens vasten of bij bepaalde stofwisselingsstoornissen.