kernwerkwoorden

Kernwerkwoorden zijn de werkwoorden die de semantische inhoud van een werkwoordgroep dragen. Ze geven meestal een actie of toestand weer en vormen daarmee de kern van de betekenis. Voorbeelden zijn lopen, eten, schrijven, begrijpen, slapen en zijn. Ze staan tegenover hulpwerkwoorden (of auxiliary verbs) zoals hebben, zijn, kunnen, moeten, zullen, die vooral dienen om tijd, aspect of modaliteit uit te drukken en doorgaans zelf geen uitgebreide inhoudelijke betekenis dragen.

Kernwerkwoorden kunnen voorkomen als finite vormen die subject- en tijdskenmerken laten zien (ik loop, jij loopt, hij liep) en als niet-finite vormen zoals infinitief (lopen) en participia (gelopen, lopend). In samengestelde tijden leveren hulpwerkwoorden de grammaticale timing, terwijl het kernwerkwoord de kernbetekenis levert: Ik heb gelopen; Hij heeft geschreven; Het kind slaapt.

In zinnen met subordinate clausules of perifrastische constructies kan het kernwerkwoord achter het hulpwerkwoord verschijnen in een niet-finite vorm, bijvoorbeeld dat hij morgen gaat zwemmen (gaan fungeert hier als hulpwerkwoord en zwemmen als kernwerkwoord). Kernwerkwoorden kunnen transitive, intransitive of ditransitive zijn en nemen daarbij de passende argumentstructuur van de zin.

De scheiding tussen kernwerkwoorden en hulpwerkwoorden is deels functioneel en contextafhankelijk: sommige werkwoorden kunnen in bepaalde contexten als kernwerkwoord fungeren terwijl ze in andere contexten als hulpwerkwoord optreden. Deze classificatie helpt bij het analyseren van verbgroepen en de structuur van Nederlandse zinnen.