kapituleren

Kapituleren is het opgeven van weerstand aan een tegenstander en jezelf neerleggen bij een overmacht of onderhandelingspositie. Het woord wordt meestal gebruikt in militaire context, maar kan ook in andere situaties voorkomen, zoals sport, politiek of onderhandelingen. Een kapitulatie impliceert doorgaans dat de partij die opgeeft de strijd staakt en zich houdt aan bepaalde voorwaarden die in onderhandeling of de situatie vastgelegd zijn.

Etymologisch komt kapituleren van capitulatie, die op haar beurt teruggaat op de vorming van verdragen en domeinen waarin artikelen worden genoemd waaronder overgave gebeurt. In historische oorlogvoering werd een formelere kapitulatie vaak vastgelegd in een capitulatiecontract of -akte, met afspraken over troepenbezetting, gevangenen, en de behandeling van burgers.

In de praktijk kan kapituleren dus zowel een expliciete handeling zijn—het tekenen van een document of het erkennen van verlies—als een meer informele daad, bijvoorbeeld iemand die in een discussie of sportwedstrijd toegeven dat men niet meer kan doorgaan. Het begrip draagt een zeker gewicht van verplichtingen en opvolging van afspraken, zeker wanneer krijgsrechtelijke regels of afspraken uit verdragen van toepassing zijn.

Kapituleren is daarmee een term die zowel historische als hedendaagse, formele en informele betekenissen kan hebben. Een synoniem is opgeven, maar kapituleren wordt vaak gezien als een meer specifieke, officiële of erkende vorm van surrender.