ingeleide

Ingeleide is een term uit de Nederlandse taalkunde die verwijst naar iets dat is geïntroduceerd of voorafgegaan door een inleidend element. In de meeste gevallen gaat het om een bijzin die een hoofdzin aanvult en wordt ingeleid door een inleidend woord of voegwoord, zoals dat, omdat, wanneer, terwijl, of door een betrekkelijk voornaamwoord zoals die, wat of wie. Een dergelijke bijzin heet dan een ingeleide bijzin.

De vorm ingeleide is de adjectieve vorm van het voltooid deelwoord van inleiden en wordt gebruikt als attributief bijvoeglijk naamwoord vóór een zelfstandig naamwoord, bijvoorbeeld “een ingeleide bijzin” of “de ingeleide clausule”. In de grammaticale analyse duidt men hiermee aan dat de genoemde frase of structuur wordt geïntroduceerd door een inleidend element.

Gebruik en functies. Ingeleide bijwoorden en bijzinnen dienen om extra informatie te geven, oorzaken, omstandigheden, tijd of vergelijkingen te verwerken, of om gevolg- en voorwaardelijke relaties aan te geven. Voorbeelden zijn: “Ik geloof dat hij komt” (de bijzin is ingeleid door het voegwoord dat), “Omdat het regende, bleef hij thuis” (ingeleide bijwoordelijke bijzin met het voegwoord omdat), en “De man die wandelt, is mijn buurman” (de bijzin wordt ingeleid door het betrekkelijk voornaamwoord die).

Zie ook. See also: bijzinnen, ondergeschikte zinnen, voegwoorden, inleidende woorden, grammatica van het Nederlands.