immuunactiviteit

Immuunactiviteit verwijst naar de mate waarin het immuunsysteem actief reageert op stimuli. Het omvat zowel de aangeboren als de adaptieve immuunrespons. Bij activatie herkennen immuuncellen ziekteverwekkers of schade en treden veranderingen op in hun functie en communicatie. Dit leidt tot toename van activatie- en co-stimulerende moleculen, klonale proliferatie van specifieke cellen en productie van cytokines en chemokines. De resulterende effectorfuncties zijn onder meer fagocytose, antigenpresentatie en cytotoxische aantasting van geïnfecteerde of afwijkende cellen.

Activatie kan plaatsvinden door diverse prikkels, zoals pathogenendeler-moleculen, vaccinstoffen en weefselschade. Het proces is gecoördineerd tussen verschillende celtypen, waaronder T- en B-cellen, NK-cellen, macragnen en dendritische cellen. Bij een effectieve immuunactiviteit reageren cellen snel en gericht op de veronderstelde bedreiging, terwijl het immuunsysteem ook regulerend optreedt om overactiviteit te voorkomen.

Metingen van immuunactiviteit gebeuren via verschillende methoden. Voor oppervlakte-activatiemarkers zoals CD69, CD25 en HLA-DR op diverse immuuncellen, naast de productie van cytokines (bijvoorbeeld IL-2, IFN-γ, TNF-α) en celproliferatie, worden technieken zoals flowcytometrie, ELISpot en cytokinetests toegepast. Ook transcriptonische analyses leveren informatie over activatiepatronen.

Factoren die immuunactiviteit beïnvloeden zijn leeftijd, voeding en stofwisseling, slaap en stress, gezondheidsstatus en medicijnen (immunosuppressiva of immunostimulerende middelen). Klinisch is gebalanceerde immuunactiviteit essentieel: onvoldoende activatie vergroot de kans op infecties, terwijl overmatige activatie bijdraagt aan inflammatoire en auto-immuunziekten. In de kankerzorg is het stimuleren van immuunactiviteit een centraal doel van sommige immunotherapieën.