hormoonoverschotten

Hormonoverschotten is een verzamelterm in de endocrinologie voor aandoeningen waarbij in het lichaam een of meer hormonen in overmaat aanwezig zijn. Dit kan door een te hoge productie van endocriene klieren, door langdurige blootstelling aan exogene hormonen, of door verminderde afbraak of uitscheiding. De klachten hangen af van het betreffende hormoon en de weefsels waarop het inwerkt.

Oorzaken zijn onder meer: endogenous overproductie door tumoren of hyperplasie (bijvoorbeeld hyperthyroïdie door de schildklier, Cushing-syndroom door de bijnieren, acromegalie door de hypofyse, hyperprolactinemie door prolactinoom); genetische of auto-immuun processen; en langdurige blootstelling aan exogene hormonen zoals oestrogeen, testosteron of corticosteroïden, of misbruik van anabole steroïden. Verminderde afbraak of uitscheiding kan dit ook veroorzaken.

Symptomen variëren per hormoon. Hyperthyroïdie kan gewichtsverlies, snelle hartslag en zweten geven; Cushing-syndroom centale obesitas en huidveranderingen; acromegalie vergroting van handen/voeten en glucoseproblemen; hyperprolactinemie galactorroe en menstruatiestoornissen; hyperparathyroïdie botpijn en nierstenen.

Diagnose en behandeling: diagnose gebeurt met bloed- en soms urineonderzoek, gevolgd door provocatie- of suppressietesten en beeldvorming (echografie, CT of MRI). Behandeling is gericht op de onderliggende oorzaak: chirurgie, medicamenteuze onderdrukking, bestraling of wijziging van exogene hormonen.

Prognose en preventie: de afloop hangt af van de oorzaak. Tijdige behandeling verbetert de prognose. Preventie omvat verantwoorde selectie en monitoren van hormoonhoudende medicatie en risicogroepen.