herzieningsprocedure

Een herzieningsprocedure is een juridische procedure waarmee een eerder definitieve rechterlijke uitspraak kan worden beoordeeld en mogelijk herzien, meestal op basis van nieuw feitenmateriaal of een fout in de toepassing van het recht. Het doel van zo’n procedure is recht doen en de rechtszekerheid herstellen wanneer zich na de uitspraak belangrijke nieuwigheden hebben aangediend of wanneer een kennelijke onjuistheid is vastgesteld.

De vooronderstellingen en gronden voor een herziening variëren per jurisdictie, maar kunnen doorgaans omvatten: (1) een nieuw feit of nieuw bewijs dat zich na de uitspraak heeft gevormd en waarvan niet kon worden geweten of ingebracht ten tijde van de oorspronkelijke zitting, en waarvan de uitkomst mogelijk had kunnen veranderen; (2) een ernstige fout in de interpretatie of toepassing van het recht door de rechterlijke macht; (3) in sommige systemen ook andere ernstige procedurele fouten die de beslissing hebben beïnvloed. De procedure is bedoeld als een uitzonderlijke maatregel en vereist vaak strikte criteria en een beperkte termijn waarbinnen een verzoek moet worden ingediend.

Wie een herzieningsverzoek kan doen, varieert afhankelijk van de wetgeving, maar meestal gaat het om de veroordeelde zelf, diens verdediging en soms de openbaar aanklager of andere betrokkenen, afhankelijk van de relevante regels.

Proces en uitkomst: na ontvangst beoordeelt de bevoegde rechter of het verzoek ontvankelijk is en of de gronden gegrond zijn. Bij toewijzing kan de eerdere uitspraak worden vernietigd, kan de zaak worden heropend of kan de uitkomst worden gewijzigd. Bij afwijzing blijft de definitieve uitspraak onaangetast. Het systeem biedt zo een laatste waarborg tegen onjuiste vonnissen en misbruik van de rechtsgang.

Zie ook: cassatie, hoger beroep, nieuw feit.