hematoopoesi

Hematoopoesis is het proces waarbij bloedcellen worden gevormd: rode bloedcellen (erytrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten). Bij volwassenen vindt dit hoofdzakelijk plaats in het beenmerg; tijdens de embryonale ontwikkeling ontstaan de cellen ook in lever en milt.

De oorsprong van bloedcellen ligt bij hematopoëtische stamcellen (HSC’s) in het beenmerg, afkomstig uit mesodermale weefsels. HSC’s differentiëren via voorlopercellen in drie hoofdlijnen: erythroïd (rode cellen), myeloïde (granulocyten, monocyten en andere cellen) en lymfoïde (lymfocyten). Deze lijnen leiden uiteindelijk tot de verschillende soorten bloedcellen die het lichaam nodig heeft.

De differentiatie en proliferatie worden reguleren door groeifactoren en cytokinen. Erytropoëtine (EPO), geproduceerd in de nieren, stuurt de erytropoëse aan; G-CSF en GM-CSF stimuleren granulopoëse en monopoëse; trombopoëtine reguleert trombocytopoëse. Transcriptiefactoren zoals GATA-1 spelen eveneens een cruciale rol in de cellulaire lotbepaling.

Het beenmerg bevat verschillende niches die hematopoëse ondersteunen, waaronder de osteoblostische en de vasculaire niche. Deze micro-omgevingen bieden specifieke signalen die HSC’s in stand houden en hun differentiatie sturen.

Klinisch kan hematoopoeis worden geëvalueerd met een complete bloedtelling en, bij verdenking op afwijkingen, een beenmergbiopsie. Aandoeningen van het hematopoietische systeem omvatten onder andere anemie, leukemie en myelodysplastische syndromen. Met veroudering kan de samenstelling van het beenmerg veranderen en de bloedcelproductie afnemen.