bloedcelproductie

Bloedcelproductie, in de medische literatuur hematopoese genoemd, is het proces waardoor nieuwe bloedcellen worden gevormd. Bij volwassenen vindt de meeste productie plaats in het rode beenmerg van de botten, terwijl bij de embryo en zuigeling lever en milt een belangrijke rol spelen. De productie richt zich op erytrocyten (rode bloedcellen), leukocyten (witte bloedcellen) en trombocyten (plaatjes), die verantwoordelijk zijn voor respectievelijk zuurstoftransport, afweer en bloedstolling.

Het ontstaan begint bij hematopoietische stamcellen, die zich kunnen differentiëren in twee hoofdlijnen: myeloïde en lymfoïde progenitors. Uit de myeloïde route ontstaan erytropoeese (rode bloedcellen), megakaryopoëse (plaatjes) en de meeste typen granulocyten en monocyten. Uit de lymfoïde route rijpen lymfocyten (T-, B- en NK-cellen). Erytropoese en megakaryopoese vinden vooral in het beenmerg plaats; de afgifte van rijpe cellen naar het bloed gebeurt continu en het aantal cellen wordt gereguleerd door feedbackmechanismen.

Belangrijke regulatie komt van groeifactoren en hormonen. Erytropoëtine (EPO), hoofdzakelijk geproduceerd door de nieren bij dalende zuurstofspanning, stimuleert de aanmaak van erytrocyten. Trombopoëtine reguleert de productie van trombocyten. Daarnaast spelen granulocyten-kolonie stimulerende factoren (G-CSF) en interleukinen een rol bij de aanmaak van andere leukocyten.

Storingen in bloedcelproductie kunnen leiden tot bloedarmoede, leukemie of andere myeloproliferatieve aandoeningen. Beoordeling vindt plaats via bloedtesten en, bij diagnostiek of therapie, mogelijk beenmergonderzoek of -transplantatie.