groeipieken

Groeipieken, in het Nederlands ook wel groeispurten genoemd, zijn perioden waarin een organisme sneller groeit dan in andere perioden. Bij mensen verwijst de term vooral naar de groeispurt die optreedt tijdens de puberteit, wanneer lengte en lichaamsomvang aanzienlijk in tempo toenemen.

Bij mensen treden groeispurten meestal op tijdens de adolescentie. Meisjes beginnen doorgaans eerder, rond de leeftijd van 9 tot 11 jaar, met het meest snelle groeistadium rond 11 tot 12 jaar. Jongens beginnen meestal iets later, rond de leeftijd van 11 tot 13 jaar, met een piek tussen 13 en 15 jaar. De duur van een groeispurt ligt meestal tussen de één en twee jaar, soms iets langer. Tijdens de piek kan de jaarlijkse groei in lengte ongeveer 8 tot 12 centimeter zijn bij meisjes en circa 9 tot 12 centimeter bij jongens.

De groeisnelheid wordt gestuurd door hormonen, met als belangrijkste groeihormoon en de geslachtshormonen testosteron en oestrogeen. Deze hormonen stimuleren de groei van kraakbeen bij de groeiplafonden in de lange botten. Bij vrouwen zorgt het oestrogeen ook voor het sluiten van deze groeiplaten, wat uiteindelijk de lengtegroei beëindigt. Naast lengtegroei kunnen ook veranderingen in spiermassa, botdichtheid en ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken optreden.

Variatie tussen individuen is normaal. Factoren zoals genetische aanleg, voeding, slaap en lichamelijke activiteit beïnvloeden wanneer en hoe impetuoos de groeispurt verloopt. Artsen volgen vaak groeicurves om afwijkingen tijdig te signaleren en kunnen bij verdenking van groeiaandoeningen verdere onderzoeken aanbevelen.