groeihormoon

Groeihormoon, ook wel somatotropine genoemd, is een peptidehormoon dat geproduceerd wordt in de voorste hypofyse (adenohypofyse). De afgifte ervan is pulsatief en wordt geregeld door hypothalamusfactoren: groeihormoon-releasing hormone (GHRH) stimuleert de afgifte, somatostatine remt deze, en ghreline kan ook stimulatie geven. De werkingsduur in het bloed is kort, maar het effect wordt versterkt via IGF-1 (insuline-achtige groeifactor 1), een mediator die vooral in de lever wordt geproduceerd.

De werking van groeihormoon is divers. Directe effecten omvatten onder meer lipolyse en een toename van de vetafbraak, terwijl de directe invloed op de bloedsuikerspiegel meestal een hogere gluconeogene en minder glucoseopname inhoudt. Indirecte effecten ontstaan via IGF-1, wat bijdraagt aan bot- en kraakbeengroei, spieropbouw en weefselgroei. In kinderen is groeihormoon van cruciaal belang voor een normale lengtegroei en botrijping.

Klinische aspecten: groeihormoondeficiëntie kan leiden tot vertraagde of onvoldoende lengtegroei bij kinderen, met kenmerken zoals vertraagde botleeftijd en vaak een normal gewicht bij geboorte. Diagnostiek omvat groeicurves, IGF-1-niveaus en stimulatietests. Behandeling met recombinant humaan groeihormoon (rhGH, somatropine) is geïndiceerd bij GH-tekort en bij bepaalde aandoeningen zoals het Turner-syndroom, chronische nierziekte bij kinderen en beperkte intra-uteriene groei. Bij volwassenen met GH-tekort kan vervangende therapie de spiermassa en kwaliteit van leven verbeteren.

Bijwerkingen en risico’s zijn onder meer vochtretentie, gewrichtspijn, gewichtsverandering en mogelijk verhoogde bloedsuikerwaarden. Overmatig GH kan acromegalie veroorzaken. Gebruik buiten medisch toezicht, zoals bij doping in sport, is illegaal en risicovol. Monitoring gebeurt vaak met IGF-1-niveaus en klinische evaluatie.