golfnatuur

Golfnatuur is een term uit de Nederlandse ecologie en het natuurbeheer die verwijst naar de natuurlijke dynamiek van kustlandschappen die wordt aangedreven door golfslag, getijden en stormen. Het beschrijft gebieden waar zandstranden, duinen, slikken en wadden continu veranderen onder invloed van sedimenttransport en morfologische processen. Binnen golfnatuur spelen ook estuaria en nabijgelegen marinae een rol, omdat zout- en zoetwater invloeden elkaar ontmoeten en diverse habitats mogelijk maken.

Kenmerkend voor golfnatuur zijn een voortdurend wisselende morfologie en een sterke afhankelijkheid van seizoenen en weersomstandigheden. Sediment wordt langs de kust verplaatst, waardoor dunevelden ontstaan, bestaan blijven of verplaatsen, en soms weer verdwijnen. Door deze dynamiek ontstaan unieke planten- en diersoorten die gespecialiseerd zijn in onvoorspelbare milieutomstandigheden, zoals duingraslanden, zouttolerante vegetatie en aanpassingen in vogel- en visgemeenschappen. De combinatie van zand, water en vegetatie biedt onder meer broed- en foerageergebieden en dient als natuurlijke buffer tegen overstromingen.

Beheer en beleid richten zich op het in stand houden van de natuurlijke dynamiek terwijl menselijke belangen worden rekening gehouden. Dit omvat zachte kustverdediging, herstel van duinen en vegetatie, en het voorkomen van ingrepen die de natuurlijke processen onnodig verstoren. Golfnatuur wordt vaak genoemd in het kader van Natura 2000-gebieden en andere kust- en waddenbeschermingsprogramma’s. Voorbeelden van gebiedstypen waar golfnatuur prominent aanwezig is, zijn de Waddenzee, kustduingebieden in Zeeland en Noord-Holland, en beschermde estuaria langs de kust.