getijden

Getijden zijn de regelmatige stijging en daling van het zeewater langs kusten, in estuaria en rivieren. Ze ontstaan door de zwaartekracht van de maan en de zon, in combinatie met de draaiing van de aarde, waardoor het water op bepaalde tijden hoger en lager staat.

Wanneer de maan en de zon in lijn met de aarde staan, versterken elkaars aantrekkingskracht en wordt het getij groter; dit heet springtij. Bij een loodrechte stand nemen de krachten wat af en wordt het verschil tussen hoogwater en laagwater kleiner; dit heet neapgetij. De meeste kustgebieden kennen ongeveer twee hoogwater- en twee laagwaterpieken per etmaal, maar het exacte patroon en de amplitude variëren sterk per locatie.

Getijden hangen sterk af van locale geografie: de vorm van kusten, diepte en zeebodem bepalen hoe hoog de getijverschillen uitpakken. Brede riviermondingen en estuaria kunnen grote getijhoogtes hebben, terwijl open zee een kleiner effect vertoont. Getijdata worden gemeten met getijmeters en getijtafels geven voorspellingen van hoog- en laagwater.

Getijden beïnvloeden navigatie, visserij, kustbescherming en de ecologie. Ze dragen bij aan sedimentverplaatsing, slikken en getijmoerassen en vormen soms een bron voor hernieuwbare energie via getijcentrales.

Zie ook: getij, getijenergie.