gewaskwaliteit

Gewaskwaliteit is een begrip uit de landbouw en handel dat de geschiktheid van een gewas voor verkoop en verwerking beschrijft. Het omvat objectieve kenmerken zoals grootte, gewicht, uniformiteit en rijpheid, visuele kenmerken zoals kleur en uiterlijk, en de toestand van de plant en de houdbaarheid na de oogst. Gewaskwaliteit bepaalt in de praktijk de handelsklasse en daarmee de prijs van het product en de mogelijkheden voor aflevering onder contractuele voorwaarden.

Kernonderdelen van gewaskwaliteit zijn onder meer fysieke kenmerken (massa, lengte, diameter, gewicht per stuk), uniforme omvang en vorm, uiterlijk (kleur, glans, defecten zoals beschadigingen of schimmels), en gezondheidskenmerken (afwezigheid van ziekten en plagen). Daarnaast spelen houdbaarheid en rijpheidsstadium een rol, evenals chemische kenmerken zoals vochtgehalte of suikergehalte bij fruit en groenten. De relevante criteria zijn afhankelijk van het gewas en van markt- of verwerkingsnormen.

Beoordeling vindt plaats aan de hand van inspectie en metingen, vaak door keuringsdiensten of leveranciers, en gebeurt volgens vastgelegde normen of contractuele afspraken. In veel markten worden producten ingedeeld in kwaliteitsklassen (bijv. A-kwaliteit, B-kwaliteit) die per gewas kunnen verschillen en die handel, opslag en prijs beïnvloeden.

Factoren die gewaskwaliteit beïnvloeden zijn genetische eigenschappen van de soort, teeltpraktijken (bemesting, irrigatie), bodemsamenstelling en klimaat, oogsttijdstip en rijpingsniveau, plus postharvest handling zoals koeling, transport en bewaring.

Het begrip is van belang voor telers, handelaren en verwerkers doordat het de prijs, leveringszekerheid en consumententevredenheid beïnvloedt, en het draagt bij aan traceerbaarheid en voedselveiligheid.