gemeenteraad

Een gemeenteraad is de volksvertegenwoordiging van een gemeente en vormt het belangrijkste wetgevende orgaan op lokaal niveau. De raad bestaat uit raadsleden die door inwoners van de gemeente zijn gekozen en een afspiegeling vormen van de lokale politiek. De raad bemoeit zich met het langetermijnbeleid van de gemeente en stelt kaders vast waarbinnen het bestuur opereert.

De samenstelling en de verkiezingen van de gemeenteraad variëren per land en gemeente, maar in veel gevallen geldt een vierjarige zittingsperiode. Raadsleden worden gekozen op basis van proportionele vertegenwoordiging, vaak met open lijsten waarin kiesgerechtigden zowel op een partij als op individuele kandidaten kunnen stemmen. Het precieze aantal zetels hangt af van de omvang van de gemeente.

Belangrijke taken van de gemeenteraad zijn onder meer het vaststellen van beleid en prioriteiten, het vaststellen en controleren van de gemeentelijke begroting en het aannemen van verordeningen (lokale regelgeving). Daarnaast houdt de raad toezicht op het college van burgemeester en wethouders (het uitvoerend bestuur) en kan zij verantwoording vragen en, indien nodig, initiatief nemen voor maatregelen of veranderingen in het bestuur en beleid. In de meeste gemeenten is de raad ook verantwoordelijk voor de controle op de uitvoering van besluiten en voor de openbare orde en financiën op lokaal niveau.

Het uitvoerende gedeelte is meestal het college van burgemeester en wethouders, dat verantwoordelijk is voor dagelijkse uitvoering en dienstverlening. De burgemeester vervult een geven rol in openbare orde en veiligheid. Vergaderingen van de gemeenteraad zijn doorgaans openbaar, en agendas, besluiten en verslagleggingen worden publiek toegankelijk gemaakt zodat inwoners kunnen meekijken, voorstellen kunnen indienen en inspraak kunnen leveren.