geelkleuring

Geelkleuring is een algemene term voor het ontstaan van gele tinten in verschillende contexten. Het kan slaan op veranderingen in lichaamsweefsels, tanden en op materialen zoals papier of textiel. In elk geval gaat het om een chemische, biologische of fysische verandering die de oorspronkelijke kleur beïnvloedt.

In medische context verwijst geelkleuring vaak naar geelzucht (jaundice), de gele verkleuring van huid en ogen door een te hoge bilirubineconcentratie in het bloed. Dit kan ontstaan bij lever-, galwegs- of bloedstoornissen, en bij pasgeborenen kan fysiologische geelzucht voorkomen die meestal vanzelf verdwijnt. Voor tanden ontstaat geelkleuring door factoren als leeftijdsgebonden slijtage van het glazuur, in- en uitwendige pigmenten uit voedsel en dranken, roken, medicijnen of fluorose.

Bij materialen ontstaat geelkleuring door oxidatie en fotochemische afbraak. Bij papier en houtachtige materialen wordt de geelachtige kleur vaak veroorzaakt door afbraak van lignine; blootstelling aan licht, warmte en zuurstof versnelt dit proces. In kunst en fotografie kan veroudering van materialen leiden tot gele tinten.

Diagnose en aanpak variëren per context. Medisch: bij geelzucht wordt gekeken naar lever- of galwegproblemen; de behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Tandheelkundig: tanden kunnen worden gebleekt met professionele whitening of thuisbleekmiddelen, of restauraties worden geplaatst om verkleuring te verminderen. Materialen: preventie en onderhoud zoals opslag in donkere, koele omstandigheden; bij papier en kunstwerken wordt vaak advies van bewaarspecialisten ingeroepen. Preventie omvat bescherming tegen UV-straling en een goede omgang met de onderliggende oorzaken.