gedifferentieerd

Gedifferentieerd is het voltooid deelwoord en bijvoeglijk naamwoord van het werkwoord differentiëren. Het wordt gebruikt om aan te geven dat iets variëert, uiteenloopt of is aangepast aan verschillende omstandigheden, behoeften of kenmerken. De term komt in meerdere vakgebieden voor, zoals wiskunde, onderwijs en biologie.

In de wiskunde verwijst differentiëren naar het berekenen van een afgeleide. Een functie is gedifferentieerd op een interval als de afgeleide bestaat, en deze afgeleide beschrijft de veranderingssnelheid van de functie. Het bijvoeglijk naamwoord gedifferentieerd wordt zelden als zelfstandig begrip gebruikt, maar in context spreekt men bijvoorbeeld van een gedifferentieerde aanpak van functies.

In het onderwijs betekent gedifferentieerd onderwijs of gedifferentieerde instructie dat lessen en opdrachten zijn aangepast aan de leerbehoeften, voorkennis, tempo en interesses van leerlingen. Doel is dat iedereen op passende wijze kan leren, terwijl aandacht wordt besteed aan differentiatie in niveaus, tijdsduur, materialen en ondersteuning. Vaak gaat het om een combinatie van uitbreiding voor snelle leerlingen en extra begeleiding voor leerlingen die dat nodig hebben.

In de biologie beschrijft gedifferentieerd vaak cellen, weefsels of organen die gespecialiseerde functies hebben ontwikkeld. Differentiatie is dan het proces waardoor cellen hun specifieke taken krijgen, wat essentieel is voor de opbouw en werking van organismen.

Tijdens algemeen gebruik kan gedifferentieerd naast variatie en onderscheid ook wijzen op een systematische afwisseling of op het onderscheiden van onderdelen binnen een geheel. Het woord is afgeleid van differentiëren, met Latijnse wortels.