fokkerij

Fokkerij is het systematisch plannen en uitvoeren van het fokken en selecteren van nakomelingen met het doel bepaalde eigenschappen te verbeteren of te behouden. Het gaat om gecontroleerde paringen en selectie op kenmerken zoals gezondheid, productiviteit, vruchtbaarheid, gedrag en uiterlijk. Fokkerij vindt plaats voor dieren, zoals landbouw- en huisdieren, en voor planten, waaronder landbouwgewassen en siergewassen.

Bij dieren maakt fokker gebruik van paringselectie, kruisingen en, waar mogelijk, technieken zoals kunstmatige inseminatie en embryo-transfer. Bij planten gaat het om kruising, terugkruising, selectie en, in de moderne tijd, gebruik van mutatie- en genetische technieken. Doel is vaak verbetering van opbrengst, ziektebestendigheid, adaptatie aan omgevingsomstandigheden en kwaliteit van nakomelingen. Fokkerij is bovendien afhankelijk van kennis over erfelijkheid en genetische variatie.

Registratie en governance spelen een belangrijke rol. Stambomen en rasregisters documenteren afstamming en helpen bij het behoud van herkenbare rassen. Rasverenigingen, keuringsorganisaties en fokkerijcomités stellen normen voor uiterlijk, gezondheid en gedrag en controleren de nakomelingen en de prestaties.

Ethische en welzijnsoverwegingen zijn fundament van verantwoord fokken. Onverantwoorde fokpraktijken kunnen leiden tot genetische aandoeningen, verminderde levenskwaliteit en verlies van biodiversiteit. Moderne fokkerij combineert traditionele selectie met genetische en genomische hulpmiddelen, die sneller en gerichter kunnen selecteren, terwijl aandacht voor dierenwelzijn en behoud van genetische diversiteit behouden blijft.