elektriciteitscentrale

Een elektriciteitscentrale is een installatie die elektriciteit opwekt door een energievorm om te zetten in elektrische energie. De werking berust doorgaans op het omzetten van warmte-energie in mechanische energie en vervolgens in elektrische energie. Brandstoffen of andere energiebronnen worden verbrand of toegepast in een kernreactor om warmte te produceren. Deze warmte verwarmt water tot stoom, die een turbine aandrijft. De draaiende turbine laat een generator draaien die elektriciteit genereert. De geproduceerde stroom gaat via transformatoren naar het hoogspanningsnet, waarna deze wordt verdeeld over het elektriciteitsnet. Afvalwarmte wordt meestal afgevoerd via koelwater of lucht.

Centrales onderscheiden zich door de gebruikte energiebron en het principe van opwekking. Voorbeelden zijn fossiele centrales die kolen, aardgas of olie verbranden; kerncentrales die gebruikmaken van kernsplitsing; waterkrachtcentrales die de potentiële energie van water omzetten in mechanische en daarna elektrische energie; biomassa- en geothermische centrales; en zonnecentrales die zonnestraling omzetten in elektriciteit, vaak via stoomturbines in CSP-installaties of direct via zonnepanelen in PV-parken.

In de elektriciteitsvoorziening leveren centrales meestal base-load of piekbelasting. Grootschalige centrales hebben capaciteiten van tientallen tot honderden megawatten. De levensduur ligt meestal tussen de 30 en 40 jaar, met mogelijkheden voor modernisering, revisie of ontmanteling.

Milieu en regelgeving spelen een belangrijke rol. Centrale brandstoffen roepen milieu- en klimaatimplicaties op, zoals uitstoot van broeikasgassen of, bij kerncentrales, beheer van radioactief afval. Veiligheid, milieuregulering en toezicht door regelgevende instanties vormen essentiële onderdelen van de exploitatie en planning.