exploitatie

Exploitatie is een begrip in het Nederlands dat verwijst naar het operationele beheer en gebruik van een asset, project of organisatie tijdens de gebruiksfase na realisatie of aankoop. Het omvat de dagelijkse activiteiten die nodig zijn om de activiteit draaiende te houden, zoals onderhoud, personeelsinzet, energieverbruik en het genereren van inkomsten, terwijl de bijbehorende operationele kosten worden beheerd en gecontroleerd.

In financiële zin wordt exploitatie gezien als het operationele deel van de winst- en verliesrekening. Exploitatiekosten bestaan uit onder meer personeelskosten, onderhoud, energie, facilitaire diensten, administratie en andere kosten die nodig zijn om de activiteit te laten functioneren. De inkomsten uit exploitatie kunnen bestaan uit huren, vergoedingen voor geleverde diensten, subsidies en overige operationele opbrengsten. Het exploitatieresultaat is het verschil tussen operationele inkomsten en operationele kosten.

Toepassingsvelden zijn onder meer vastgoedbeheer en woningcorporaties, waar exploitatie betrekking heeft op serviceverlening en onderhoud; de energie-, water- en nutssector, waar exploitatie de operationele benutting van netwerken en productie omvat; de publieke sector en infrastructuur, waar exploitatie betrekking heeft op onderhoud en dienstverlening; en de landbouw of mijnbouw, waar exploitatie verwijst naar de operationele benutting van velden of mijnen.

Bij organisaties speelt exploitatie samen met planning en begroting. De exploitatiebegroting geeft de verwachte operationele inkomsten en uitgaven voor een bepaalde periode en vormt samen met investeringsbegrotingen het financiële plan. Het beheren van exploitatie vraagt om prestatiemonitoring, kostenbeheersing en continue verbetering van de operationele efficiëntie.