eiwitmoleculen

Eiwitmoleculen zijn grote biomoleculen die bestaan uit één of meer polypeptideketens die zijn opgebouwd uit aminozuren. De specifieke volgorde van aminozuren bepaalt de structuur en functie van het eiwit. Eiwitten worden gecodeerd door genen en ontstaan via transcriptie van DNA en translatie op ribosomen, waarbij tRNA de juiste aminozuren levert.

De structuur van eiwitten kent verschillende niveaus. De primaire structuur is de lineaire sequentie van aminozuren. In de secundaire structuur vouwen delen van de keten zich op tot patronen zoals alfa-helices en beta-sheets. De tertiaire structuur beschrijft de driedimensionale vouwing van een enkele polypeptideketen en wordt gedreven door verschillende chemische interacties. Sommige eiwitten bestaan uit meerdere polypeptideketens die samen een quaternaire structuur vormen, oftewel een eiwitcomplex.

Eiwitten vervullen een breed scala aan functies. Enzymen versnellen chemische reacties. Structurele eiwitten leveren stevigheid en structuur aan cellen en weefsels. Transporteiwitten zoals hemoglobine vervoeren zuurstof in het bloed. Antilichamen verdedigen tegen indringers, terwijl hormonen en receptoren signalen overbrengen. Sommige eiwitten slaan voedingsstoffen op of slaan energie op in cellen, en andere dienen als motoren of katalysatoren in diverse processen.

Synthese en post-translationele modificaties spelen een cruciale rol. Na synthese kunnen eiwitten worden gefold door chaperone-eiwitten en ondergaan modificaties zoals fosforylering of glycosylering, wat hun activiteit kan reguleren.

In voeding leveren eiwitten essentiële aminozuren en worden ze afgebroken tot aminozuren door spijsverteringsenzymen. Denaturatie door hitte, zuren of andere omstandigheden kan de structuur en functie van eiwitten veranderen zonder de chemische identiteit van de aminozuren te wijzigen.