datumrepresentaties

Datumrepresentaties zijn de wijze waarop gegevens in informatica worden gecodeerd, opgeslagen en verzonden. Ze bepalen hoe een beoogde betekenis wordt omgezet in een reeks bits die kan worden verwerkt, opgeslagen en overgedragen. De term verwijst naar de feitelijke encoding van gegevens, in tegenstelling tot de abstracte betekenis of het datamodel waaraan de gegevens zijn gerelateerd.

Op fysiek niveau bestaat een datumrepresentatie uit bits en bytes op opslagmedia of via een netwerk. Op hoger niveau definieert men datatype-encodering: hoe integers, drijvende-komma-getallen, tekens en booleans worden gerepresenteerd. Veelvoorkomende voorbeelden zijn integers in twee's complement, drijvende komma volgens IEEE 754, en tekensets zoals ASCII of Unicode.

Tekst wordt meestal gecodeerd met karaktercoderingen zoals ASCII of Unicode (met name UTF-8), waarbij variabele lengtes voorkomen. Endianness (little-endian vs. big-endian) speelt een rol bij multi-byte representaties, omdat het bepaalt in welke volgorde bytes worden opgeslagen of verzonden.

Voor gegevensuitwisseling en opslag worden naast eenvoudige tekens en getallen vaak structurele representaties gebruikt. Tekstuele formaten zoals JSON, XML en YAML zijn menselijke leesbaar maar minder efficiënt; binaire formaten zoals Protocol Buffers, Apache Avro of Thrift leveren compacte en snelle representaties voor netwerkverkeer en opslag. Schema's definiëren hoe data moet worden weergegeven, bijvoorbeeld JSON Schema, XML Schema of RDF/OWL in semantische representaties.

Bij ontwerp van datumrepresentaties wegen factoren als efficiëntie, interoperabiliteit, compatibiliteit tussen versies, validatie en integriteit. Compressie kan de hoeveelheid opgeslagen data verminderen, terwijl encryptie of hashing de vertrouwelijkheid en integriteit beschermen. Een goede datumrepresentatie vergroot de betrouwbaarheid en uitwisselbaarheid van data over systemen en talen heen.