datalicentie

Datalicentie is de juridische toestemming voor het gebruik, hergebruik,deling en vaak bewerking van data. Het gaat om afspraken die bepalen wat met een dataset of databank mag gebeuren en onder welke voorwaarden. Datalicenties kunnen naast of in combinatie met andere rechten zoals auteursrechten of databankrechten bestaan en geven richting aan zowel particulieren als organisaties die data willen hergebruiken.

Een licentie specificeert doorgaans welke rechten worden verleend (bijvoorbeeld recht om te gebruiken, te kopiëren, te verspreiden en afgeleide werken te maken), welke verplichtingen gelden (zoals naamsvermelding of bronvermelding), en welke beperkingen er zijn (zoals verbod op commercieel gebruik, no derivates, of verplicht delen onder dezelfde voorwaarden). Licenties kunnen bedoeld zijn voor open data, maar ook restrictiever zijn of privacy- en beveiligingsnormen incorporeren. Een belangrijk onderscheid is dat licenties functioneren als contractuele afspraken die de wettelijke basis van data-uitwisseling regelen, naast andere voorwaarden zoals wet- en regelgeving.

Veelgebruikte vormen van datalicenties zijn permissieve licenties die breed hergebruik mogelijk maken (bijvoorbeeld hoedanige open data-licenties) en databasespecifieke licenties die extra eisen opleggen aan afgeleide werken of sublicenties. Voorbeelden zijn open data-licenties zoals CC0, CC-BY voor data, Open Database License (ODbL) en Open Data Commons-licenties. Open data wordt vaak onder dergelijke licenties gepubliceerd om samenwerking en reuse te stimuleren, terwijl strengere licenties geassocieerd kunnen zijn met afhankelijkheden of afstemming met privacywetgeving.

Bij het kiezen van een datalicentie is het belangrijk om licentievoorwaarden af te stemmen op doelstellingen, wettelijke vereisten en compatibiliteit met andere datasets, en om duidelijke metadata en provenance te waarborgen.