datauitwisseling

Datauitwisseling is het proces waarbij gegevens door de ene partij beschikbaar worden gesteld aan een andere partij voor hergebruik, analyse of integratie. Dit kan plaatsvinden tussen organisaties, over sectorgrenzen heen, of tussen overheden en burgers. Het doel is vaak betere dienstverlening, efficiëntere processen en gecombineerde inzichten die afzonderlijk niet mogelijk zijn.

Belangrijke onderdelen van datauitwisseling zijn onder meer data-eigenaarschap en -toegang, governance en beleid, datakwaliteit en metadata, evenals interoperabiliteit tussen systemen. Technisch gaat het om standaarden en mechanismen zoals dataformaten (bijv. JSON, XML, CSV), API’s (RESTful) en toegangscontrole, aangevuld met beveiligingsmaatregelen zoals encryptie, pseudonimisering en anonimisering. Duidelijke data sharing agreements en verantwoordingspaden zijn essentieel om vertrouwen te waarborgen.

Typen datauitwisseling omvatten real-time en batchgewijze uitwisseling tussen operationele systemen, analytisch delen voor onderzoek en besluitvorming, en data-markten of data spaces waarin meerdere partijen onder gerichte voorwaarden data met elkaar delen.

Standaarden en regelgeving spelen een cruciale rol. Open standaarden bevorderen interoperabiliteit, terwijl privacywetgeving zoals de AVG/GDPR grenzen stelt aan wat en hoe gegevens gedeeld mogen worden. Bij grensoverschrijdende uitwisseling zijn aanvullende waarborgen en mogelijk contractuele clausules nodig. Goede data governance en duidelijke eigendomsvragen helpen risico’s te beheersen.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de publieke sector, gezondheidszorg, financiën, transport en onderzoeksinstellingen. Uitdagingen zijn onder meer datakwaliteit, inconsistenties, eigendomsvragen en beveiligingsrisico’s; best practices zijn onder meer een data-inventaris, een datacatalogus, heldere data sharing agreements en het gebruik van veilige omgevingen met auditting. Toekomstige ontwikkelingen zien we in data spaces, Gaia-X en de Europese Health Data Space (EHDS).