bevestigingsbias

Bevestigingsbias, ook wel confirmatiebias genoemd, is een cognitieve bias waarbij mensen geneigd zijn om informatie te zoeken, interpreteren en onthouden op een wijze die overeenkomt met hun vooringenomen standpunten of verwachtingen. Nieuwe informatie die de eigen opvattingen uitdaagt, wordt vaak genegeerd of afgedaan als minder betrouwbaar.

Het proces berust op de behoefte om een coherent wereldbeeld te behouden. Het gaat samen met selectieve informatieverzameling, interpretatie van tegenstrijdige gegevens in het licht van de eigen hypothese, en geheugenvertekening waarbij bevestigend bewijs beter blijft hangen dan weerleggingen.

Bevestigingsbias speelt een rol in diverse terreinen, zoals politiek debat, gezondheidszorg en wetenschappelijk onderzoek. Voorbeelden zijn het negeren van gegevens die een behandeling minder effectief maken, het selectief accepteren van anekdotes die een standpunt ondersteunen, of het interpreteren van onderzoeksresultaten op een manier die de eigen opvatting bevestigt.

De gevolgen omvatten systematische vertekening van overtuigingen, verharding van vooroordelen en polarisatie, slechtere besluitvorming en belemmerde correcties wanneer nieuw bewijs verschijnt. In een wetenschappelijke context kan bevestigingsbias de objectiviteit ondermijnen en reproducibiliteit ondermijnen.

Mitigerende maatregelen richten zich op debiasing: actief op zoek gaan naar disconfirming evidence, het testen van meerdere alternatieve hypotheses, preregistratie van verwachte uitkomsten en onafhankelijke toetsing of replicatie van bevindingen. Bewustzijn van de bias en gestructureerde evidence-evaluatie kunnen de impact ervan verminderen.

Zie ook: cognitieve bias, motivated reasoning.