afstelling

Afstelling is het proces waarbij een apparaat, systeem of instrument zodanig wordt ingesteld of afgestemd dat het volgens gewenste specificaties functioneert. Het begrip wordt toegepast in technische, optische, muzikale en digitale contexten en kan zowel handmatige als automatische aanpassingen omvatten. Een correcte afstelling verbetert prestaties, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid.

Het woord afstelling is afgeleid van stellen (positioneren, instellen) met het voorvoegsel af-, dat afwenden of veranderen aanduidt. In het Nederlands geeft afstelling het resultaat weer van het instel- en afstemmingsproces. De term heeft een generieke betekenis en kan worden gebruikt voor zowel kalibratie als tuning.

In de techniek en industrie wordt afstelling vaak gericht op het behalen van de juiste specificaties en tolerantie: motorafstelling, machinekalibratie, afstelling van de vering of demping, en afstemmen van meetapparatuur. In fotografie en optiek verwijst afstelling naar scherpstellen en het afstemmen van diafragma, brandpuntsafstand of focus. In muziek en elektronica kan afstelling slaan op stemming van instrumenten of het afstemmen van audio- en videouitvoer op gewenste klankkleur of beeldkwaliteit. Onderschatting of verwaarlozing van afstelling kan leiden tot verminderde prestaties, hogere slijtage of onnauwkeurige meetresultaten.

Het afstelproces omvat doorgaans meten, analyseren, aanpassen en controleren. Bij precisieonderdelen worden vaak kalibratieprocedures gevolgd; bij consumentenelektronica kan afstelling via instellingen in software plaatsvinden. Regelmatig onderhoud en voorspellend onderhoud helpt om afstellingen op peil te houden bij veranderende omstandigheden zoals slijtage, temperatuur of belasting.