klankkleur

Klankkleur, ook wel timbre genoemd, is de eigenschap van geluid die het onderscheidt tussen geluiden met dezelfde toonhoogte en luidheid. Het beschrijft hoe een instrument of stem klinkt, onafhankelijk van de hoogte en het volume. Klankkleur maakt het mogelijk om te horen dat een viool anders klinkt dan een fluit bij dezelfde noot.

Oorzaken: De klankkleur wordt bepaald door de frequentie-inhoud van het geluid (vooral de aanwezigheid en verhouding van boventonen en eventuele inharmonische componenten), de amplitudeverdeling over die frequenties en de tijdsverloop van het geluid (aanzet, verloop en verval). De resonanties van het instrument en de ruimte waarin het geluid zich bevindt beïnvloeden eveneens het timbre. Deze factoren samen geven elk geluid een karakteristieke klankkleur.

Perceptie en meting: Timbrale perceptie is zowel gehoor- als cognitief bepaald en kan subjectief zijn. Objectieve metingen beschrijven kenmerken zoals het spectrum, de spectrale centroid en de algehele helderheid (brightness), evenals de vorm van de amplitude- en frequentieverdeling en de enveloppe (ADSR) die de dynamiek in de tijd bepaalt. Ruimtelijke factoren zoals akoestiek en opnamekwaliteit dragen eveneens bij aan de waargenomen klankkleur.

Toepassingen: In muziek, akoestiek en geluidsproductie speelt klankkleur een centrale rol bij instrumentkeuze, orkestratie en productie. Elektronische klankkleur kan worden gemanipuleerd met filters, oscillatoren, modulatie en effecten; de combinatie van instrumenten en ruimte vormt samen het timbre van een muzikale context.