scherpstellen

Scherpstellen is het proces waarbij iets scherp of duidelijk gemaakt wordt. In het Nederlands verwijst het doorgaans naar het richten van de focus van een optisch systeem of instrument zodat het onderwerp scherp op het beeld verschijnt. De term kan ook slaan op het scherp maken van een rand of mes.

In fotografie en cinematografie betekent scherpstellen het afstemmen van de lens op een scherp beeld. Dit kan handmatig via de scherpstelring of automatisch via een autofocus-systeem. Belangrijke factoren zijn de gekozen brandpuntsafstand, opening (diafragma) en de afstand tot het onderwerp, die de diepte van veld bepalen. Technieken omvatten live view met vergroting voor fijn afstellen, focus peaking bij digitale camera’s, en het gebruik van rack focus om de aandacht te verleggen. Problemen zoals misfocus, backfocus of frontfocus komen voor en vragen om hercalibratie of aanpassing van focuspunten.

In relatie tot messen en gereedschappen betekent scherpstellen het verstrakken van de rand zo dat deze effectief snijdt. Dit gebeurt meestal met schuurmiddelen zoals langs elkaar oplopende korrelstenen of een vijl, gevolgd door honing of een strop om de rand af te werken. Doorgaans wordt begonnen met een grove korrel om een beschadigde of botte rand terug te brengen, daarna vervolgd met fijnere korrels voor een scherpere afwerking. Het onderhoud omvat het handhaven van een consistente hoek, gelijkmatige bewegingen en testen door lichte sneden te maken of door de rand langs een proefvlak te halen. Veiligheid en opslag van gereedschap blijven belangrijk.

Kortom, scherpstellen verwijst naar handelingen die gericht zijn op het bereiken en behouden van scherpte, in beeld en op rand, en is contextafhankelijk.