afbladeren

Afbladeren is het proces waarbij bladeren van een plant of boom loslaten. Het komt vooral voor bij loofachtige soorten in gematigde klimaten en kan deel uitmaken van een normale seizoenscyclus of het gevolg zijn van stress. In de plantkunde wordt het vaak gekoppeld aan abscissie, een gecontroleerde scheiding van een blad via een speciale afbreekzone nabij de bladsteel.

Tijdens afbladeren ontstaan in de afbreekzone cellulaire veranderingen die het bladweefsel losmaken van de rest van de plant. Hormonale signalen, met name ethyleen en de afstemming tussen ethyleen en auxine, sturen de ontwikkeling van een scheidingslaag en de vorming van een beschermende afscheidingslaag. Hierdoor kan het blad zonder schade aan de plant loslaten en vallen.

De timing wordt grotendeels bepaald door seizoen en omgeving. In gematigde streken verliezen deciduele bomen en struiken hun bladeren meestal in de herfst als gevolg van kortere dagen en lagere temperaturen. Droogte, voedselgebrek, ziekte of beschadiging kunnen ook leiden tot vroegtijdig afbladeren.

Ecologisch en agrarisch heeft afbladeren belangrijke consequenties. In bossen draagt bladval bij aan nutriëntencycling en bodemvorming. Voor hoveniers en telers kan beheersing van afbladeren door juiste watergift, bemesting en snoei helpen bij winterhardheid en plantengezondheid; plotselinge of extreem snelle bladval kan wijzen op stress, ziekten of plagen.

Voorbeelden van planten die blad verliezen in herfst zijn vele loofbomen zoals eik, beuk en esdoorn. Naaldbomen daarentegen verliezen hun bladeren meestal minder op regelmatige wijze, waardoor afbladeren minder prominent aanwezig is bij veel coniferen.