Wortelknoop

Wortelknoop is een ziekteverschijnsel bij planten dat wordt veroorzaakt door wortelknobbende nematoden uit het geslacht Meloidogyne. Deze endoparasitaire nematoden infecteren jonge wortels en zetten in het wortelweefsel knopen op, waarin zij zich voeden en voortplanten. De knopen ontstaan doordat de nematoden de cellen manipuleren, waardoor verdikte, knoepige uitgroeisels ontstaan die fungeren als voedplaats voor de parasieten.

Symptomen van wortelknoop omvatten groeistagnatie, verwelking bij heet weer of waterstress, en geelverkleurde bladen. Op de wortels zijn vaak kromme of knooppige structuren zichtbaar, wat duidt op aantasting. In erf en tuinbouw kunnen gewassen aanzienlijk minder vocht en voedingsstoffen opnemen, wat leidt tot lagere opbrengsten en slechtere kwaliteit. Gewasverbanden en ornamentale planten kunnen eveneens last hebben van wortelknoop, afhankelijk van de nematodesoort en de host.

Oorsprong en verspreiding: Meloidogyne-soorten hebben een breed voorkomen en infecteren een grote verscheidenheid aan gewassen, waaronder groenten, fruitgewassen en sierplanten. Ze komen voor in vele klimaten, maar ontwikkeling gaat sneller bij warme temperaturen. De ziekte blijft vaak in de bodem en kan via besmette plantenmateriaal, gereedschap of besmette grond worden verspreid.

Levenscyclus en diagnostiek: De vrouwelijke nematoden produceren eieren in de knopen; uit deze eieren komen J2-nematoden die wortels binnendringen en nieuwe knopen vormen. De cyclus duurt enkele weken en meerdere generaties kunnen per jaar voorkomen bij warme omstandigheden. Diagnose gebeurt op basis van zichtbare knopen aan de wortels en laboratoriumtesten zoals nematodenextractie en moleculaire herkenning.

Beheer en preventie: Praktische maatregelen omvatten gewasrotatie met niet-hostgewassen, het gebruik van resistente cultivars waar beschikbaar, bodemsolarisatie en sanitatie van werktuigen. Biologische bestrijding en geïntegreerde bestrijdingsmethoden worden ingezet waar mogelijk. Voorkomen van verspreiding en het gebruik van nemaatodenvrije plantmaterialen is essentieel. De economische impact kan aanzienlijk zijn door lagere gewasopbrengsten en hogere beheerskosten.