Vertaalregels

Vertaalregels zijn richtlijnen en conventies die vertalers gebruiken bij het omzetten van teksten van de brontaal naar de doeltaal. Ze helpen betekenis, toon en doel van de oorspronkelijke tekst zo nauwkeurig en natuurlijk mogelijk over te brengen. Vertaalregels kunnen expliciet vastliggen in stijl- en terminologiegidsen, of impliciet bestaan uit gangbare praktijken binnen een taalpaar.

Belangrijke soorten vertaalregels zijn: lexicale regels (keuze van terminologie en vermijden van valse vrienden); syntactische regels (aanpassingen in zinsbouw door grammaticale verschillen); idiomatische regels (vervangen van idiomen door doeltaal-equivalenten); en cultureel-pragmatische regels (rekening houden met normen, beleefdheid en register). Ook orthografie, interpunctie en datum- en getalnotatie spelen een rol.

Bronnen van vertaalregels zijn stijl- en huisregels van uitgevers en organisaties, terminologiedatabases en vakgerichte conventies. In de praktijk evolueren regels mee met taalgebruik en technologie. In machinevertaling dragen regels bij aan stabiliteit en consistentie, maar moderne systemen leren veel uit grote datasets; menselijke post-editing blijft vaak noodzakelijk voor nuance en context.

Regels kunnen prescriptief zijn (aanbevelingen) of descriptief (vastleggen wat gebruikelijk is). Lokalisatie- en vertaalgidsen waarborgen consistente terminologie, stijl en culturele aanpassing.

Vertaalregels vormen een kernonderdeel van vertaalwerk en lokalisatie en blijven zich aanpassen aan veranderend taalgebruik en nieuwe media.