VRmotoren

VRmotoren, voluit variabele-reluctantiemotoren (VR-motoren), zijn elektrische motoren waarin het koppel hoofdzakelijk wordt gegenereerd door de rotor die zich afstemt op het statorveld zodat de magnetische reluctantie minimaal is. De rotor heeft saliente polen en bevat doorgaans geen permanente magneten.

In constructie beschikken de statorwindingen over meerdere fasen die samen een draaiend magnetisch veld produceren, terwijl de rotor meestal uit ferromateriaal met duidelijke polen bestaat. De luchtspouw tussen rotor en stator is ontwerpafhankelijk en versterkt de reluctantiewerking. Door het wisselend activeren van verschillende fasen ontstaat een beweging van de rotor richting de positie met de minste reluctantie.

De werking berust op reluctantiekoppel: wanneer een statorgevende fase wordt aangeslagen, trekt de rotor naar de positie waarin de magnetische paden kortstondig de minste weerstand bieden. Door sequentiële faseaanslag kan de rotor continu roteren. Snelheid en koppel worden geregeld door de schakelfrequentie, het stroomniveau en de verdeling van de fasebalans. VR-motoren komen vaak in de bredere familie van reluctantiemotoren terecht, waaronder switched reluctance motoren (SRM).

Bediening vindt plaats met vermogenselectronica die de fasen energiekoppelt en regelt, vaak met sensoren voor positie of via sensorloze technieken. Nadruk ligt op stroom- en commutatiecontrole, wat robuustheid oplevert maar ook koppelripple, cogging en lawaai kan veroorzaken. Efficiëntie en gedrag variëren afhankelijk van ontwerp en besturingsstrategie.

Toepassingen komen voor in industriële aandrijvingen, robotica en CNC-machines waar robuustheid en kostenefficiëntie vereist zijn. Historisch hebben VR- en SR-motoren een rol gespeeld in onderzoek naar kosteneffectieve, magnetenvrije aandrijvingen; moderne toepassingen blijven beperkt door controlecomplexiteit en geluid.