Synonieme

Synoniemen zijn woorden die ongeveer dezelfde betekenis hebben. Het begrip is relatief: geen twee zelfstandige woorden delen in alle contexten exact dezelfde betekenis. De betekenis kan variëren in register (formeel versus informeel), connotatie en gebruiksnuances zoals emotionele lading. Daarom zijn synoniemen niet altijd in elke zin uitwisselbaar.

Er bestaan verschillende soorten synoniemen. Absolute synoniemen, die in alle situaties exact hetzelfde betekenen, komen zelden voor in natuurlijke talen; meestal spreken we van near-synoniemen die in sommige contexten dezelfde betekenis opleveren maar subtiele verschillen behouden. Het kiezen van een synoniem hangt af van context, stijl en collocaties (woordpartners).

Voorbeelden: in veel gevallen zijn start en begin synoniemen; in andere contexten kan begin formeler klinken. Mooi en prachtig zijn vaak uitwisselbaar, maar prachtig heeft meestal een sterkere positieve beoordeling en nuance van intensiteit.

Synoniemen spelen een belangrijke rol in taal en literatuur, en in tekstopbouw, vertaling en retoriek. In woordenboeken en thesauri worden zij gegroepeerd en geannoteerd met nuances zoals register, frequentie en toon. Taalgebruikers gebruiken synoniemen om herhaling te voorkomen en om de stijl of toon van een tekst aan te passen.

Let op: synoniemen zijn geen exacte kopieën; ze kunnen verschillen in betekenisbeperkingen, collocaties en gebruiksvoorwaarden. Het begrip is ook per taal en dialect variabel.