Smaakverstoringen

Smaakverstoringen zijn afwijkingen in de waarneming van smaak, ook wel gustatoire stoornissen genoemd. Ze kunnen leiden tot verlies, vermindering of vervorming van smaken, maar ook tot het ervaren van smaken zonder externe stimulus. In de medische literatuur worden verschillende termen gebruikt, waaronder dysgeusia, hypogeusia en ageusia. Soms ontstaan ook smaakhallucinaties, ook wel phantogeusia genoemd.

Veelvoorkomende vormen zijn dysgeusia (een verstoorde of valse smaak), hypogeusia (verminderd smaakgevoel) en ageusia (het volledige ontbreken van smaak). Phantogeusia duidt op aanhoudende, ongewone smaken zonder dat men iets eet of drinkt. Het kan gepaard gaan met een overgevoeligheid voor bepaalde smaken of juist een verlies van specifieke smaken, zoals zoet of zout.

Oorzaken van smaakverstoringen zijn talrijk. Lokale factoren zoals orale infecties, ontstekingen of tandheelkundige problemen kunnen een rol spelen. Medicijnen zoals antibiotica, antivirale middelen, chemotherapie of antidepressiva kunnen smaak beïnvloeden. Straling van hoofd- en halsgebied, diabetes, vitamine- of zinktekort, roken en neurale aandoeningen zijn eveneens bekende oorzaken. Ook virale infecties, waaronder COVID-19, kunnen tijdelijk smaakstoornissen veroorzaken.

Diagnose wordt gesteld door anamese en klinisch onderzoek ter beoordeling van smaakperceptie. Soms worden specifieke smaaktesten of smakstroken ingezet om onderscheid te maken tussen verschillende typen stoornissen en om andere oorzaken zoals geurstoornissen uit te sluiten.

Behandeling is gericht op de onderliggende oorzaak en kan bestaan uit aanpassing van medicatie in overleg met een zorgprofessional, behandeling van mond- en keelproblemen, en correctie van eventuele tekorten (bijvoorbeeld zink of vitamine). In veel gevallen verbeteren smaakverstoringen vanzelf of nemen ze af na behandeling van de oorzaak; bij sommige gevallen kunnen ze langdurig aanhouden.