Rastergrafieken

Rastergrafieken, ook wel bitmap-afbeeldingen genoemd, zijn digitale beelden die bestaan uit een regelmatig rooster van individuele pixels. Elke pixel draagt een kleurwaarde, waardoor het beeld als een matrix van kleurpunten wordt opgebouwd. In tegenstelling tot vectorafbeeldingen, die uit wiskundige vormen bestaan en schaalbaar blijven, verliezen rastergrafieken kwaliteit bij vergroting of herschaal­ing doordat de grid groter wordt en individuele pixels zichtbaar raken.

Een rasterafbeelding heeft een resolutie, uitgedrukt in breedte en hoogte in pixels (bijvoorbeeld 1920×1080), en een color depth, meestal 8 bits per kleurkanaal (RGB 24-bits totaal) of hoger. Het totale detailniveau hangt af van het aantal pixels; bij vergroting treedt pixelatie op. Rasterafbeeldingen kunnen gecomprimeerd worden met verlies (lossy) of verliesloos (lossless) compressie, met invloed op bestandsgrootte en beeldkwaliteit.

Veelgebruikte bestandsindelingen zijn onder andere JPEG (lossy, goed voor foto’s en compacte bestanden), PNG (lossless, ondersteunt transparantie en alpha-kanalen), GIF (beperkte kleurdiepte, geschikt voor eenvoudige animaties), BMP en TIFF (flexibel, vaak lossless). Moderne web- en fotografische workflows maken ook gebruik van formats als WebP en HEIF/HEIC, die efficiëntie en kwaliteitsvoordelen combineren.

Rasterbewerkingsprogramma’s zoals Photoshop en GIMP bewerken pixelgegevens rechtstreeks: filters, retoucheren, maskerwerking en gericht schilderen zijn typische bewerkingen. Rastergrafieken zijn ideaal voor fotorealistische beelden en complexe kleurdynamiek, maar hebben beperkte schaalbaarheid ten opzichte van vectorafbeeldingen en kunnen bij hoge resoluties grotere bestanden vereisen.