Oplosduur

Oplosduur is de tijd die nodig is voor een vaste stof om op te lossen in een oplosmiddel onder gedefinieerde omstandigheden. Het geeft aan hoe snel een stof zich mengt met het oplosmiddel totdat een homogene oplossing is bereikt of totdat er geen zichtbare vaste deeltjes meer aanwezig zijn onder de meetcondities. Oplosduur is een praktische maat voor de snelheid van oplossen en hangt af van zowel stof- als omgevingsfactoren.

Factoren die de oplosduur beïnvloeden zijn onder meer: deeltjesgrootte en -verdeling, kristalvorm (polymorfie) en porositeit, het specifieke oppervlak van de stof, temperatuur en aard van het oplosmiddel (polair versus apolair, pH, ionsterkte), en de mate van agitatie of menging. Daarnaast kunnen hulpstoffen zoals oppervlakte-actieve middelen, buffers en complexvormers de oplosduur verkorten of verlengen.

Metingen gebeuren meestal met gestandaardiseerde dissolutietesten. In de farmaceutische praktijk worden vaak USP-dissolutieapparaten gebruikt met de paddle- of basket-methode, onder gespecificeerde temperatuur, oplosmiddel en roteringssnelheid. De gemeten hoeveelheid opgeloste stof wordt in de loop van de tijd vastgelegd en weergegeven als een oploscurve. Uit deze curve kunnen kinetische parameters worden afgeleid, zoals de oplosingssnelheid en de tijd tot bepaalde percentagepunten van oplossing (bijv. 50% of 90%).

Toepassingen van oplosduur zijn breed. In de genees-/farmacie is snelle of voorspelbare oplosduur cruciaal voor biobeschikbaarheid van medicijnen. In voedingsmiddelen en supplementen bepaalt oplosduur de textuur en uniformiteit van poeders. In procesengineering en milieukunde levert inzicht in oplosduur input voor ontwerp en veiligheidsanalyse.

Belangrijk is dat oplosduur contextafhankelijk is: de waarde verheldert het gedrag onder specifieke condities en is geen eenvoudige eigenschap van een stof op zichzelf. Bij vergelijking tussen systemen moeten condities gelijk worden gesteld.