Ontbindingsrecht

Ontbindingsrecht is het onderdeel van het contract- en verbintenissenrecht dat de ontbinding van overeenkomsten regelt. Ontbinding kan plaatsvinden op basis van onderlinge overeenstemming tussen partijen of eenzijdig, via de rechter, wanneer één partij haar verplichtingen niet nakomt, of wanneer de wet of de overeenkomst een grond voor ontbinding biedt.

Gronden voor ontbinding zijn onder meer een ernstig tekortkomend of blijvend niet-nakomen van verplichtingen, een voortdurende of toekomstige onmogelijkheid van nakoming, of omstandigheden die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ontbinding rechtvaardigen. In veel gevallen geldt dat de verzuimende partij in de gelegenheid moet worden gesteld om alsnog na te komen, tenzij de tekortkoming zo ernstig is dat uitblijven van nakoming al voldoende aanleiding biedt.

Procedureel kan ontbinding plaatsvinden bij overeenstemming tussen partijen, of via een gerechtelijke procedure als de andere partij niet vrijwillig meewerkt. Contractuele bepalingen kunnen specifieke ontbindingsgronden of procedures voorschrijven. Bij ontbinding eindigen de toekomstige verplichtingen van partijen en kunnen reeds verrichte prestaties teruggedragen of gecompenseerd moeten worden, bijvoorbeeld door schadevergoeding.

Verschil met opzegging: ontbinding is doorgaans een opzichzelfstaande beëindiging die kan ingaan op grond van feiten (ernstige tekortkoming, onmogelijkheid), terwijl opzegging een beëindiging is door tijdige beëindiging met een opzegtermijn, meestal contractueel geregeld. Ontbindingsrecht geldt in diverse contexten zoals koop-, huur- en dienstverleningsovereenkomsten. Zie voor nadere regels het burgerlijk recht (met name het contractenrecht in Boek 6) en relevante contractuele clausules.