onmogelijkheid

Onmogelijkheid is een Nederlands zelfstandig naamwoord dat de toestand of eigenschap beschrijft waarbij iets onmogelijk is. Het geeft aan dat iets niet kan gebeuren of geen waarheid kan bevatten. In alledaagse taal, maar ook in vakgebieden zoals filosofie, wiskunde en wetgeving, wordt het begrip gebruikt om begrensingen of uitsluitingen aan te duiden. Het tegenovergestelde is mogelijkheid.

Etymologie en vorm: het woord komt van on- als ontkenning en mogelijk, met het suffix -heid dat een toestand of eigenschap aanduidt. De stam is dezelfde als bij onmogelijk, en het woord heeft de meervoudsvorm onmogelijkheden.

Typen onmogelijkheid: logische onmogelijkheid verwijst naar proposities die in geen enkele mogelijke wereld waar kunnen zijn, bijvoorbeeld een cirkel met hoeken of een vierkant in de vorm van een cirkel. Fysieke onmogelijkheid betreft schending of onverenigbaarheid met de natuurwetten, zoals een perpetual motion machine. Praktische onmogelijkheid ontstaat door beperkte middelen, tijd of omstandigheden, bijvoorbeeld het bouwen van een complex apparaat binnen enkele uren.

Gebruik en betekenis: in de filosofie en logica wordt onderscheid gemaakt tussen logische en fysieke onmogelijkheid en wordt gesproken over modaliteit, kans en waarheid. In het dagelijks taalgebruik geeft men aan dat iets onhaalbaar of niet uitvoerbaar is. Het begrip helpt bij het verduidelijken van grenzen, verantwoording en argumentatieve reductie.

Zie ook: mogelijk, mogelijkheid, modaliteit, logica, filosofie.