Nulfocalisatie

Nulfocalisatie is een term in de taalkunde die verwijst naar het concept van nul-focalisatie, waarbij geen expliciete focusmarkering aanwezig is in een zin. In deze benadering wordt de informatie-structuur van een uitspraak niet gemarkeerd door specifieke prosodische accenten, syntactische constructies of andere aanduidingen die normaal de focus aanduiden. In plaats daarvan wordt de focus of nieuwheidsinformatie afgeleid uit de context, de algemene gesprekssituatie en de pragmatische cues van de spreker.

De term is afgeleid van de woorden nul (geen) en focalisatie (het markeren van de focus). In onderzoek naar nulfocalisatie wordt gekeken naar talen en varianten waarin expliciete focusmarkering ontbreekt of zelden voorkomt, evenals naar situaties waarin de informatieverschuiving impliciet plaatsvindt. Kenmerken die doorgaans aan nulfocalisatie worden toegeschreven zijn: afwezigheid van karakteristieke focusaccenten op een linguïstische constituent, afhankelijkheid van de bredere context voor interpretatie, en variatie tussen dialecten of registers in welke mate er verschil in intonatie optreedt.

Toepassingsgebieden en methoden omvatten taalkundig theorie- en typologieonderzoek, corpusanalyse en perceptie-experimenten die nagaan of luisteraars focus kunnen afleiden zonder expliciete markering. In de literatuur wordt nulfocalisatie soms gezien als een nuttig concept om informatie-structuur te beschrijven, maar het is niet universeel aanvaard en staat onder debat. Kritische punten betreffen de concreetheid van de definities en de reproduceerbaarheid van observaties over talen heen.