Klimaatmetingen

Klimaatmetingen zijn systematische waarnemingen van variabelen die het klimaat bepalen, zoals temperatuur, neerslag, luchtdruk, relatieve vochtigheid, windsnelheid en stralingsflux, op land, zee en in de atmosfeer. Ze vormen de basis voor het detecteren van langetermijntrends, het toetsen van klimaatmodellen en het informeren van wetenschappelijk en beleidsmatig handelen.

Waarnemingen worden uitgevoerd met verschillende instrumenten en methoden. Weerstations meten onder meer temperatuur, vochtigheid en neerslag; radiosondes meten temperatuur en vocht in hogere delen van de atmosfeer; oceaanbuoys en ARGO-profielen geven gegevens over zeewatertemperatuur en zoutgehalte; tide gauges registreren veranderingen in zeeniveau. Satellieten leveren wereldwijde informatie over temperatuurprofielen, bewolking, ijsbedekking en directe stralingsflux. Samen vormen deze bronnen een wereldwijde gegevensinfrastructuur voor klimatologie.

Data worden onderworpen aan kwaliteitscontrole, homogenisatie en interoperabiliteitsstandaarden. Veranderingen in instrumenten, locaties of meetprincipes kunnen systematische afwijkingen veroorzaken en worden gecorrigeerd om lange, consistente tijdreeksen mogelijk te maken. Gegevens worden vaak gedigitaliseerd en vrij beschikbaar gesteld via nationale en internationale netwerken.

Belangrijke databanken en initiatieven omvatten wereldwijde en regionale netwerken zoals WMO, KNMI en Europese Copernicus-activiteiten, evenals reanalysemogelijkheden en historisch samengestelde datasets (bijv. HadCRUT, GISTEMP, ERA5). Klimaatmetingen leveren input voor trend- en attributieonderzoek, weers- en klimaatmodellering, en beleidsondersteuning bij klimaatmitigatie en adaptatie. Uitdagingen zijn onder meer geografische onregelmatigheid in de observaties, dataverlies en het zorgvuldig omgaan met stedelijke effecten.