Kalibratiemethoden

Kalibratiemethoden zijn systematische procedures om de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van meetinstrumenten te bepalen en te verbeteren. Ze zorgen voor traceerbaarheid van meetresultaten door vergelijking met erkende referenties of modellen en leveren informatie over meetonzekerheden en kalibratie-intervals.

Kalibratie kan op verschillende manieren worden gestructureerd. Een fundamentele indeling is op basis van referentiepunten: kalibratie tegen erkende referentiestandaarden of kalibratie met intern gebruikte referenties. Een andere indeling is naar methode: klassieke kalibratie met kalibratiecurves (lineair of niet-lineair door regressie), polynomiale kalibratie, of dynamische kalibratie die ook drift en tijdafhankelijke veranderingen meeneemt. Verder wordt onderscheid gemaakt tussen absolute kalibratie, waarbij de meetwaarde direct gekoppeld is aan een standaard, en relatieve kalibratie, waarbij vergeleken wordt met een referwaarde volgens een gekozen referentiesysteem.

In de praktijk worden kalibratiemethoden toegepast op diverse instrumenten en domeinen, zoals positionering en dimensietoleranties (bijvoorbeeld kalibratie van meetlatten en block-gauge), sensoren (temperatuur, druk, licht), en analytische instrumenten (chromatografie, spectrometrie). Voor elk instrument wordt vaak een expliciete onzekerheidenset opgesteld en een kalibratieinterval vastgesteld, rekening houdend met gebruiksomstandigheden en onderhoud.

Belangrijke principes zijn traceerbaarheid, validatie en verifiëring, en het bijbehorende documentatie- en kwaliteitsbeleid. Internationale normen zoals ISO/IEC 17025 en guidelines zoals GUM ondersteunen de ontwikkeling en uitvoering van kalibratiemethoden, terwijl nationale metrologie-instituten referentiestandaarden verstrekken.