Irrefuutbaar

Irrefuutbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent: niet te weerleggen; onweerlegbaar; niet te betwijfelen of te bestrijden. Het wordt gebruikt voor beweringen, argumenten of conclusies die als volstrekt aannemelijk of logisch noodzakelijk worden gezien, zodat tegenargumenten als onmogelijk of sterk ongeloofwaardig worden voorgesteld. In informele taal kan het overdreven klinken, maar in formele teksten kan het een streng karakter aangeven wanneer het bewijs of de logica als onaantastbaar wordt gepresenteerd.

Etymologie en formulering: de term is samengesteld uit het werkwoord refuteren (weerleggen) met het voorvoegsel ir- dat een ontkennende, versterkende functie heeft. Het Nederlandse irrefuutbaar heeft daarmee een vergelijkbare betekenis als het Franse irréfutable of het Engelse irrefutable; beide geven aan dat iets niet te weerleggen is. In gebruik is irrefuutbaar verwant aan andere sterk neergaande termen zoals onweerlegbaar, onomstreden of waterdicht, maar behoudt het een iets formelere, plechtige toon.

Gebruik en nuance: irrefuutbaar wordt doorgaans toegepast wanneer men oordeel of conclusie als zakelijk ontegensprekelijk beschouwt, bijvoorbeeld in redeneringen met uitputtend bewijs of in uitspraken die als logisch noodzakelijk worden gepresenteerd. In wetenschappelijke en juridische contexten geeft men eerder de voorkeur aan neutralere termen zoals onweerlegbaar of onomstreden, terwijl irrefuutbaar vaak een overtuigend of retorisch accent toevoegt.

Samenvatting: irrefuutbaar beschrijft iets dat niet te weerleggen is, meestal vanwege overtuigend bewijs of logische noodzakelijkheid. Het is een krachtig, soms raisonnerend woord dat in Nederlandse teksten een formele nuance toevoegt aan de gedachte dat een standpunt definitief als waar geldt.