onaantastbaar

Onaantastbaar is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat inviolabel of onschendbaar betekent: iets dat niet mag worden geschonden, aangetast of geïmpliceerd door derden. De term is opgebouwd uit het voorvoegsel on- en het werkwoord aantasten, wat letterlijk verwijst naar het onvermogen om te raken of te beschadigen.

Etymologisch duidt onaantastbaar op een grens of waarde die als zodanig gereserveerd en beschermd wordt tegen ingrepen van buitenaf. In dagelijks taalgebruik en vooral in juridische of ethische contexten wordt het gebruikt om het idee van een onvervreemdbare ruimte te benadrukken, zoals rechten, privacy of menselijke waardigheid.

Het gebruik is breed. In juridische en constitutionele discussies kan men spreken van onaantastbare rechten of een onaantastbare persoonlijke levenssfeer, wat aanduidt dat deze zaken beschermd moeten blijven tegen inmenging. In politieke retoriek kan men verwijzen naar een onaantastbare rechtsstaat of naar de grenzen van wat een staat mag schenden. In het dagelijks taalgebruik kan iemand zeggen dat iemands integriteit of persoonlijke ruimte onaantastbaar is.

Zie ook termen die een vergelijkbaar concept uitdrukken, zoals inviolable of onschendbaar, die in het Nederlands soms als synoniemen worden opgevat. Onaantastbaar fungeert daarmee als conceptuele uitdrukking voor morele, juridische of sociale grenzen die explicitly beschermd dienen te blijven.

Ondertitelingen, citaten of historische voorbeelden variëren per context, maar het kernidee blijft dezelfde: sommige zaken worden beschouwd als zodanig beschermd dat ze niet aangetast mogen worden.