Inkomensgaranties

Inkomensgaranties is de verzamelnaam voor beleidsmaatregelen die garanderen dat individuen of huishoudens een bepaald minimuminkomen ontvangen, vaak om armoede te voorkomen en financiële stabiliteit te waarborgen. De term kan verwijzen naar verschillende ontwerpen, variërend van universele regelingen die iedereen hetzelfde bedrag geven tot gemengde systemen die deel uitmaken van het bestaande sociale zekerheidstelsel en die afhankelijk zijn van inkomen of gezinsomstandigheden.

Hoofdvarianten zijn onder andere het universele basisinkomen (UBI), waarbij iedereen een vast bedrag ontvangt ongeacht situatie, en een gegarandeerd minimuminkomen binnen andere vormen van sociale zekerheidsuitkeringen. In de praktijk wordt vaak gebruikgemaakt van een combinatie van directe uitkeringen en toeslagen, met afbouw (tapering) bij hoger inkomen om te voorkomen dat werken financieel minder aantrekkelijk wordt. Financiering vindt doorgaans plaats via belastingheffing of herverdeling van overheidsuitgaven, soms aangevuld met specifieke inkomstenbronnen.

Voordelen die worden genoemd zijn vermindering van armoede en onzekerheid, vereenvoudiging van regelgeving en vergroting van financiële autonomie. Kritiekpunten richten zich op de hoge kosten, mogelijke prikkels tot minder arbeidsdeelname of verstoring van bestaande werkgelegenheidsprogramma’s, en de administratieve complexiteit van ontwerpen die moeten samenwerken met bestaande systemen.

Internationale voorbeelden bevatten pilots met basisinkomen of inkomen garanderende regelingen. Finland voerde een experimenteel universeel, onvoorwaardelijk salarisprogramma uit voor werkzoekenden met gemengde resultaten op arbeidsparticipatie maar positieve effecten op welzijn. Alaska kent een jaarlijks onvoorwaardelijk dividend uit olie-inkomsten, als een vorm van universele inkomstenondersteuning. In discussie over inkomesgaranties blijven effecten op armoede, arbeid en financiën onderwerp van lopend onderzoek en beleidsafweging. See also: universeel basisinkomen, armoedebeleid, sociale zekerheid.