Indelingswijze

Indelingswijze is een Nederlands begrip dat verwijst naar de methode waarmee een geheel wordt verdeeld in categorieën en objecten of gegevens aan die categorieën worden toegewezen. Het doel is een systematische, reproduceerbare ordening die terugvinden, vergelijken en analyseren mogelijk maakt.

Belangrijkste kenmerken zijn onder andere de criteria die worden gebruikt om te onderscheiden (de attributen of eigenschappen waaraan een categorie moet voldoen), de mate van detail of granulariteit (hoe fijnmazig de indeling is), en de structuur (hiërarchisch met meerdere niveaus versus vlak of geografisch/disciplinair georganiseerde groepen). Ook spel een rol codering en etikettering: categorieën krijgen vaak korte labels of codes die het zoeken en koppelen vergemakkelijken. Regels voor toewijzing en onderhoud, zoals wanneer en hoe categorieën worden aangepast, dragen bij aan de stabiliteit en consistentie van de indelingswijze.

Toepassingsgebieden lopen uiteen. In bibliotheek- en informatiemanagement spelen indelingswijzes een centrale rol in classificatiesystemen zoals Dewey of de Library of Congress, die boeken en bronnen door middel van codes ordent en doorzoekbaar maken. In de biologie wordt gesproken over taxonomie als indelingswijze van organismen in rijk, afdeling, klasse, enzovoort. In datawetenschap en informatica betreft het classification en taxonomie van data en entiteiten, vaak in databases en machine learning. Ook in openbaar bestuur en planningsdomeinen komen indelingswijzes voor bij het structureren van bevolkingsgroepen, wijken en voorzieningen.

Ontwikkeling en evaluatie van een indelingswijze gebeurt op basis van doel, behoeften van gebruikers en stakeholders, en omvat vaak toetsing op dekking, uitsluitelijkheid en stabiliteit, met ruimte voor revisie bij veranderde inzichten. Zie ook verwante begrippen als indeling, classificatie, taxonomie en codering.