Herinneringssaturatie

Herinneringssaturatie is een term die in de cognitieve psychologie gebruikt wordt om een tijdelijke overbelasting van geheugenprocessen te beschrijven. Het verwijst naar een toestand waarin de capaciteit van werk- en kortetermijngeheugen wordt bereikt door een overvloed aan informatie of stimuli, waardoor encode- en retrieve-processen minder betrouwbaar verlopen.

Mechanismen achter herinneringssaturatie hangen samen met de beperkte capaciteit van het werkgeheugen. Bij hoge cognitieve belasting treden interferelementen en aandachtstekorten op, wat de verwerking van nieuwe informatie bemoeilijkt. Daarnaast spelen factoren zoals arousal en emotionele lading een rol: een zekere mate van arousal kan geheugen voor centrale details versterken, terwijl details buiten het centrale punt eerder vergeten kunnen worden.

Contexten waarin saturatie kan optreden zijn onder meer multitasking, lezen onder tijdsdruk, of blootstelling aan veel informatie tegelijk. Een hoog arousalniveau kan het geheugen beïnvloeden volgens een inverted-U-relatie: matige arousal kan geheugen verbeteren, terwijl te veel arousal juist geheugen voor details kan verminderen.

Gevolgen van herinneringssaturatie zijn onder meer verminderde recall-precisie, verhoogde kans op intrusies en vertekening van herinneringen. In lange termijn is verzadiging vaak tijdelijk en kan verlicht worden door rust, herhaling, en het verbeteren van strategieën zoals chunking en geplande herhaling.

Begrip en toepassing variëren; sommige bronnen gebruiken de term als een alledaagse beschrijving van tijdelijke memorieoverbelasting, terwijl andere disciplines deze toestand preciezer willen afbakenen. Kritiekpunten betreffen de inconsistentie in definities en meetmethoden.