Goudstandaard

Goudstandaard is een monetaire regeling waarbij de waarde van een landse munt of bankbiljet is vastgezet aan een vaste hoeveelheid goud. In zo’n systeem kunnen munten en bankbiljetten ingewisseld worden voor goud tegen een overeengekomen prijs, waardoor het aanbod van geld samenhangt met de goudreserves van de overheid of centrale bank. De goudstandaard vergemakkelijkte lange termijn stabiliteit van wisselkoersen en gaf het monetair gezag minder vrijheid om de economie te beïnvloeden via schulden of geldcreatie.

In de negentiende eeuw werd de goudstandaard wereldwijd breed toegepast, met landen als Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten die hun valuta aan goud koppelden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden convertibiliteit en gouduitgifte tijdelijk onderbroken. Na de oorlog probeerden sommige landen terug te keren naar de gouden regel, maar de crisis van de jaren dertig maakte een definitieve terugkeer vaak onhaalbaar. Veel landen verlieten de goudstandaard tijdens die periode of daarna, omdat flexibiliteit in het monetaire beleid nodig was om de economie te kunnen sturen.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond een nieuw systeem onder Bretton Woods, waarbij valuta hun waarde in dollars kregen en de dollar op zijn beurt aan goud was gekoppeld. In 1971 werd de goudconversibiliteit van de dollar beëindigd en schakelden de meeste landen over op fiatgeld met onafhankelijk monetair beleid. Tegenwoordig kent praktisch geen land een volledige goudstandaard; goud blijft wel een belangrijke reservespiegel en beleggingsgrondstof, en sommige critici pleiten nog wel voor een terugkeer naar koppeling aan goud. Voorstanders zien voordelen zoals prijsstabiliteit en beperking van inflatie, tegenstanders wijzen op gebrek aan flexibiliteit tijdens economische schokken.