Gelijkstroomstimulatie

Gelijkstroomstimulatie, ook bekend als direct current stimulation of tDSS, is een niet-invasieve hersenstimulatiemethode waarbij een zwakke elektrische stroom via elektroden op de hoofdhuid wordt aangelegd. De methode wordt onderzocht voor zowel klinische toepassingen als cognitieve effecten en kan compatibel zijn met taakgerelateerde training.

Mechanisme en werking Deze stimulatie beïnvloedt de geëxciteerdheid van neuronen in de cortex. Een anodale elektrode (positief) kan de neuronale excitabiliteit verhogen, terwijl een kathodale elektrode (negatief) deze juist kan verlagen. Effecten kunnen tijdens de stimulatie en in de daaropvolgende uren tot dagen aanhouden via veranderingen in synaptische plasticiteit. Verschillende onderliggende mechanismen worden voorgesteld, waaronder modulatie van dendritische membranen en betrokkenheid van NMDA-receptoren.

Toepassingen en onderzoeksstatus Gelijkstroomstimulatie wordt onderzocht voor cognitieve verbetering, motorische revalidatie na een beroerte, en sommige psychiatrische aandoeningen zoals depressie, chronische pijn en ADHD. De resultaten zijn bescheiden en variëren tussen studies; sommige onderzoeken vinden kleine tot matige voordelen bij specifieke taken of patiëntengroepen, terwijl anderen weinig tot geen significante effecten aantonen. De klinische toepasbaarheid vereist verder onderzoek, standaardisatie van montage en protocol, en langere follow-up.

Veiligheid en overwegingen Over het algemeen goed verdragen met milde bijwerkingen zoals huidirritatie, prikkelbaarheid of hoofdpijn. Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam, maar moeten kunnen optreden bij onjuiste toepassing of bij patiënten met specifieke contra-indicaties. Het gebruik onder toezicht van zorgprofessionals wordt aanbevolen, zeker bij aanwezigheid van hoofdverwondingen, epilepsie die niet onder controle is, implantaten in of nabij het hoofd, of bij zwangerschap.

Procedure en praktijk Een typische stimulatie gebruikt twee elektroden met een stroom van circa 1-2 milliampère gedurende 10-30 minuten per sessie, met meerdere sessies per week afhankelijk van het protocol. Sham-stimulatie (valse stimulatie) wordt vaak toegepast in onderzoekssettings om bias te beperken. In de klinische praktijk blijft het gebruik beperkt en gereguleerd, met nadruk op veiligheid en evidence-based toepassing.