Geheugendichtheid

Geheugendichtheid is de hoeveelheid informatie die opgeslagen kan worden in een bepaald fysiek volume of oppervlak van een geheugenmedium, of in bredere zin de capaciteit van een geheugen in een systeem. De term wordt vooral gebruikt in twee domeinen: computeropslag en neurowetenschap. In de informatica wordt geheugendichtheid doorgaans uitgedrukt als bits per vierkante centimeter (arealdichtheid) of bits per kubieke centimeter (volumedichtheid). Een hogere dichtheid betekent meer opslagcapaciteit in hetzelfde fysieke formaat.

Bij opslagmedia is het verhogen van geheugendichtheid een kerndoel. HDD’s vergroten arealdichtheid via technologieën als perpendicular recording, en met ontwikkelingen zoals HAMR en SMR. SSD’s verhogen dichtheid vooral door 3D NAND-technologie, waarbij geheugenlagen worden gestapeld en geheugencellen meerdere bits kunnen bevatten (MLC, TLC, QLC). Voor DRAM ligt de nadruk op kleinere transistorafstanden en 3D-stapeling, waardoor meer geheugen per chip en per module mogelijk is.

In de neurowetenschap verwijst geheugendichtheid naar de capaciteit van het brein om informatie op te slaan per volume, maar er bestaat geen vaste, universele eenheid. Schattingen hangen af van theoretische modellen, synaptische netwerken en erfelijk-levenslange ervaringen. Het is een conceptueel richtpunt voor de opslagpotentie van geheugen in biologische systemen, met grote onzekerheid over exacte getallen.

Samengevat is geheugendichtheid contextafhankelijk: in hardware beschrijft het opslagcapaciteit per ruimte of volume, terwijl in de hersenen het begrip meer interpretatief is en varieert met methoden en aannames.